Eigen risico in 2026: wat je moet weten

Iedereen van 18 jaar of ouder heeft een verplicht eigen risico voor de basisverzekering. In deze blog leggen we je uit hoe het eigen risico werkt, hoe je kunt besparen, en welke opties je hebt voor betaling. Voor de basisverzekering geldt in 2026 een verplicht eigen risico van 385 euro.

Inhoudsopgave

• Wat is eigen risico?
• Het verplicht eigen risico
• Wanneer moet ik eigen risico betalen
• Het vrijwillig eigen risico
• Eigen risico gespreid betalen
• 5 tips om te besparen op je eigen risico
• Verschil tussen eigen risico en eigen bijdrage
• Eigen risico 18 jaar
• Veelgestelde vragen

Wat is eigen risico?

Krijg je zorg vergoed vanuit de basisverzekering, dan betaal je een deel van die kosten zelf. Dat is het verplichte eigen risico. De overheid bepaalt elk jaar opnieuw hoe hoog dit eigen risico voor het komende jaar is. Het verplichte eigen risico is ingevoerd om de premie van de zorgverzekering betaalbaar te houden en om mensen bewuster te maken van de kosten voor zorg.

Het verplicht eigen risico

Het verplichte eigen risico geldt voor iedereen van 18 jaar of ouder met een Nederlandse zorgverzekering. Jongeren onder de 18 jaar zijn gratis meeverzekerd bij één van de ouders. Zij hoeven geen eigen risico te betalen wanneer zij gebruik maken van zorg uit het basispakket. Het verplichte eigen risico moet je betalen wanneer je zorg gebruikt die door de basisverzekering wordt gedekt. Het verplichte eigen risico is voor iedereen gelijk en geldt van 1 januari t/m 31 december.

Pas als je het hele eigen risico hebt verbruikt, zal de zorgverzekeraar de kosten gaan vergoeden. Je betaalt nooit eigen risico voor zorg uit de aanvullende verzekering.

Wanneer moet ik eigen risico betalen?

Wanneer je gebruik maakt van zorg uit de basisverzekering moet je eerst het eigen risico te betalen. Wanneer je het eigen risico volledig betaald hebt, worden verdere behandelingen uit het basispakket vergoed door de zorgverzekeraar. Er is een aantal uitzonderingen waarbij je geen eigen risico hoeft te betalen:

• Huisartsenzorg inclusief de huisartsenpost
• Kraamzorg en verloskundige hulp
• Nacontrole bij een orgaandonatie
• Zorg bij chronische aandoeningen zoals Diabetes Mellitus type 2
• Zorgkosten voor kinderen tot 18 jaar
• Tandartskosten voor kinderen tot 18 jaar
• Wijkverpleging
• Bruikleen van hulpmiddelen van de thuiszorg
• Zorg die de aanvullende verzekering vergoedt, bijvoorbeeld alternatieve geneeswijzen of tandartskosten

Heb jij gebruik gemaakt van zorg uit de basisverzekering, dan ontvang je hiervoor een rekening van jouw zorgverzekeraar. Hierop kan je terugzien wat de verzekeraar heeft vergoed en waarvoor jij eigen risico moet betalen. Bij lage bedragen wordt het eigen risico automatisch van je rekening afgeschreven. Informatie hierover kan je terugvinden in de eigen 'Mijn' omgeving van jouw zorgverzekeraar. Het kan best een tijdje duren voordat je een factuur van je eigen risico ontvangt. Ziekenhuizen moeten bijvoorbeeld wachten tot de behandelperiode is verstreken. Dit kan tot 120 dagen duren.

Het vrijwillig eigen risico

Wat is vrijwillig eigen risico?

Het eigen risico kan uit twee delen bestaan. Het verplichte eigen risico en een vrijwillig eigen risico. Het verplichte eigen risico is, zoals het woord al zegt, verplicht. Hier kan je niks aan veranderen. Daarnaast heb je vrijwillig eigen risico. Hier mag je zelf voor kiezen. Het vrijwillig eigen risico is een bedrag wat je bovenop je verplichte eigen risico kan afsluiten, maar dat hoeft niet.

Wanneer je niet of nauwelijks gebruik maakt van zorg die onder het eigen risico valt, kun je ervoor kiezen om het eigen risico te verhogen. Omdat jij zelf meer risico draagt, krijg jij van de zorgverzekeraar korting op je maandelijkse zorgpremie. Hoe hoger het eigen risico, hoe hoger de korting per maand. Hoeveel korting je krijgt, verschilt per zorgverzekeraar. Je kunt het eigen risico verhogen met 100 tot 500 euro per jaar. Dit bedrag wordt dan opgeteld bij het verplicht eigen risico van 385 euro. Het is belangrijk dat je dit goed in overweging neemt. Mocht je onverwachts toch gebruikmaken van zorg uit de basisverzekering, dan moet je wel het hoge eigen risico kunnen betalen.

Maximaal vrijwillig eigen risico

Het vrijwillige eigen risico is tussen de 100 euro en 500 euro. Dat houdt in dat het maximale eigen risico 885 euro is (385 + 500 = 885 euro in 2026). Een hoger eigen risico afsluiten is niet mogelijk. Je kan het eigen risico één keer per jaar wijzigen tijdens de overstapperiode vanaf half november t/m het einde van het jaar. Het verhogen van het eigen risico kan interessant zijn als je weinig tot geen zorgkosten maakt. Let wel op dat als je toch zorgkosten maakt, je wel het volledige eigen risico kan betalen.

Rekenvoorbeeld eigen risico:

Je hebt een verplicht eigen risico van 385 euro en kiest voor een vrijwillig eigen risico van 500 euro. Dat komt neer op een eigen risico van 885 euro.
In het ziekenhuis krijg je een behandeling van 700 euro. Deze 700 euro betaal je helemaal zelf.

885 (eigen risico) - 700 (kosten) = 185 euro eigen risico over

Door de behandeling in het ziekenhuis is nu het meeste van het eigen risico verbruikt.

Vervolg rekenvoorbeeld:

Vervolgens heb je medicijnen nodig via de apotheek. Deze kosten 220 euro.
220 (kosten) - 185 (eigen risico) = 35 euro vergoed door de zorgverzekeraar

Het eigen risico is nu volledig verbruikt. Als er nu zorg wordt gebruikt uit de basisverzekering, zal de zorgverzekeraar deze vergoeden. Er kan geen eigen risico meer in rekening worden gebracht tot het einde van het kalenderjaar.

Let wel op. Het is alleen slim om dit risico te nemen als je 885 euro kunt missen. Het heet niet voor niks een risico. Dit bedrag moet je wel kunnen betalen aan je zorgverzekeraar. Je kan hier bijvoorbeeld geld voor opzij zetten.

Het eigen risico wordt elk jaar opnieuw berekend. De teller begint dan als het ware weer opnieuw op 1 januari. Het tussentijds aanpassen van je eigen risico is niet mogelijk. Je kan niet halverwege het jaar het vrijwillige eigen risico verhogen of verlagen. Wil je het wijzigen, dan zal je moeten wachten tot half november. Je kan dan voor het nieuwe jaar jouw eigen risico veranderen.

Korting vrijwillig eigen risico

Voor het afsluiten van een vrijwillig eigen risico krijg je korting op je maandelijkse zorgpremie. Hoe meer risico jij neemt, hoe hoger de korting. Hoeveel de korting precies is, verschilt per zorgverzekeraar. Het kan oplopen tot ruim 300 euro per jaar. Gebruik jij zorg vanuit de basisverzekering, maar kom je eigenlijk nooit aan het bedrag van het verplichte eigen risico? Dan kan het verhogen een optie zijn. Het risico dat je meer zorgkosten maakt is dan relatief laag. Er kan alleen geen garantie worden gegeven dat je niet toch hogere kosten maakt, daarom heet het ook een risico. Je moet zelf goed de afweging maken of je een hoger eigen risico kan dragen in ruil voor een korting op je zorgverzekering.

Niet elke zorgverzekeraar biedt alle bedragen voor het verhogen aan. Sommige verzekeraars bieden alleen het verplichte eigen risico aan en het maximale vrijwillige eigen risico van 500 euro. Bij andere verzekeraars kan je er ook voor kiezen om het risico te verhogen in stapjes van 100 euro.

Eigen risico gespreid betalen

Eigen risico vooraf betalen

Als je liever niet wilt dat er in één keer een groot bedrag van je rekening wordt afgeschreven, kan je er bij de meeste zorgverzekeraars voor kiezen om het eigen risico gespreid te betalen. Je kunt de kosten van het eigen risico dan spreiden over een aantal maanden. Je betaalt dan vaak 10 maanden lang 38,50 euro bovenop je premie. Het eigen risico gespreid betalen is mogelijk voor het verplichte eigen risico. Kies je voor een vrijwillig eigen risico, dan is het niet mogelijk dit vooraf gespreid te betalen.

Door vooraf je eigen risico gespreid te betalen, voorkom je dat je in één keer een hoge rekening moet betalen. Heb je aan het einde van het jaar je eigen risico niet helemaal verbruikt, dan krijg je het resterende bedrag gewoon weer teruggestort van je zorgverzekeraar.

Je kan alleen bij het verplichte eigen risico kiezen voor vooraf gespreid betalen. Heb jij ook een vrijwillig eigen risico, dan is deze optie niet mogelijk. Wil je gebruik maken van deze regeling, dan moet je dit uiterlijk voor 1 februari aangeven bij jouw zorgverzekeraar. Je kan dit vaak zelf aanvragen door in te loggen in jouw eigen omgeving van je zorgverzekering.

Gespreid betalen na gemaakte zorgkosten

Krijg je een rekening van jouw zorgverzekeraar en kan je het bedrag niet in één keer betalen? Neem dan contact op met jouw zorgverzekeraar. Je kan in de meeste gevallen een betalingsregeling treffen om in termijnen de rekening te voldoen.

Heb jij gekozen voor gespreid betalen van het eigen risico, maar weinig tot geen zorgkosten gemaakt? Dan krijg jij het te veel betaalde eigen risico weer terug van de zorgverzekeraar. Dit kan wel even duren, omdat zorgverleners 4 maanden de tijd hebben om behandelingen te declareren. Dat betekent in de meeste gevallen dat je in april van het nieuwe jaar het eigen risico pas terugkrijgt.

Waarom eigen risico gespreid betalen?

Het vooraf betalen van het eigen risico geeft een stukje financiële zekerheid. Je weet dan precies hoeveel je elke maand kwijt bent aan je zorgkosten. Gebruik je dan een keer zorg uit de basisverzekering, dan ontvang je hier geen rekening meer voor. Het eigen risico heb je immers al betaald.

Krijg jij een rekening voor het eigen risico en kan je dit niet betalen, dan kan een betalingsregeling met je zorgverzekeraar verstandig zijn. Zo voorkom je dat er schulden ontstaan en dat je daarmee vast komt te zitten. Als jij door je hoge rekeningen bijvoorbeeld je zorgpremie niet meer kan betalen. Dan kan je ook niet meer overstappen naar een andere, wellicht voordeligere, zorgverzekeraar.

5 tips om te besparen op je eigen risico

Voor alle zorg die je uit de basisverzekering gebruikt, betaal je eerst je eigen risico. Het eigen risico wordt elk jaar opnieuw door de overheid bepaald. Ondanks de discussie in de Eerste Kamer blijft het eigen risico in 2026 gelijk aan 385 euro. Ook blijft het gelijk in 2027, er was te weinig steun vanuit de overheid om dit te halveren. Wellicht komt hier verandering in na de nieuwe formatie.

Je kunt dit bedrag verhogen met een vrijwillig eigen risico van maximaal 500 euro. Wanneer je hiervoor kiest loop je zelf een groter financieel risico, in ruil daarvoor krijg je korting op de maandpremie. Die korting kan op jaarbasis oplopen tot ruim 300 euro.

1. Laat kleine ingrepen door de huisarts doen

Huisartszorg valt onder de basisverzekering, maar je hoeft hier geen eigen risico voor te betalen. Dit is een uitzondering op de regel. Laat de ingrepen die een huisarts kan doen dus door jouw huisarts uitvoeren. Zo kan je eenvoudig besparen op je eigen risico. Behandelingen die een huisarts kan doen zijn bijvoorbeeld het weghalen van een moedervlek of het plaatsen van een spiraaltje. Wanneer jouw huisarts een dergelijke ingreep niet kan uitvoeren, kan hij je eventueel wél doorverwijzen naar een andere huisarts.

2. Toch naar het ziekenhuis? Vraag je verzekeraar naar de beste keus

Ieder ziekenhuis rekent een ander tarief voor dezelfde ingreep. Dit heeft te maken met commerciële afspraken tussen de verzekeraars en de ziekenhuizen. Let dus goed op bij welk ziekenhuis jij je laat behandelen. Dit kan invloed hebben op de hoeveelheid eigen risico die je moet betalen. Ben jij al door je eigen risico heen? Dan zal de zorgverzekeraar direct overgaan tot vergoeden.

Let op. Heeft een ziekenhuis geen contract met je zorgverzekeraar, dan kan het zijn dat je een groter deel van de zorgkosten zelf moet betalen. Bekijk dus vooraf goed bij welke ziekenhuizen jij terecht kunt met jouw verzekering en neem contact op met je verzekeraar over de prijsafspraken. Als je naar een ziekenhuis gaat zonder contract, betaal je ook een deel van de kosten zelf als je hele eigen risico al is verbruikt.

3. Vraag je zorgverzekeraar naar medicijnen

Slik jij medicijnen? Let dan op welke medicijnen je mee krijgt. Geneesmiddelen worden vergoed door de basisverzekering en hiervoor betaal je dan ook eigen risico. Verzekeraars kunnen voorwaarden stellen aan de vergoeding van de medicijnen, waarbij ze soms alleen een specifieke leverancier of merk vergoeden. Krijg jij een alternatief, dan zijn de prijzen vaak hoger en betaal je dus meer eigen risico. Je kan vooraf bij je zorgverzekeraar controleren of jouw medicijnen volledig vergoed worden en wat de mogelijkheden zijn.

4. Ga eerst langs de huisartsenpost

Heb je in het weekend of in de avonduren zorg nodig en gaat het niet om een noodgeval? Ga dan niet naar de spoedeisende hulp! Je kan dan beter contact opnemen met de dienstdoende huisartsenpost. Een bezoek aan de huisartsenpost valt namelijk onder huisartsenzorg. Dit betekent dat je hier geen eigen risico voor hoeft te betalen. Als er bij een bezoek aan de huisartsenpost blijkt dat aanvullend onderzoek nodig is, dan valt dit wel onder het eigen risico. Voorbeelden zijn het maken van een röntgenfoto's of het doen van bloedonderzoek. Weet je niet zeker of jouw situatie valt onder spoedeisende hulp, bel dan eerst de huisartsenpost. Zij kunnen beoordelen wat in jouw geval verstandig is. Zo voorkom je onnodige kosten voor een bezoek aan de eerste hulp.

5. Eigen risico betalen in termijnen

Heb je gebruikgemaakt van zorg die onder het eigen risico valt? Dan kan het zijn dat je in één keer een flinke rekening op de mat krijgt. Komt het niet uit om dit bedrag in één keer te betalen? Je kunt je eigen risico vaak in termijnen betalen. Vraag je zorgverzekeraar naar de mogelijkheden. Kies je voor enkel het verplichte eigen risico, dan kan je dit bij de meeste verzekeraars ook vooraf in termijnen betalen. Je betaalt dan 10 maanden extra premie. Mocht je dan toch zorg gebruiken, dan hoef je er geen eigen risico meer voor te betalen. Heb je aan het einde van het jaar het eigen risico niet opgemaakt, dan krijg je het restant

\Verschil tussen eigen risico en eigen bijdrage

Voor een aantal vergoedingen uit de basis- en aanvullende verzekering geldt een wettelijke eigen bijdrage. Deze bijdrage staat los van het eigen risico en is alleen van toepassing op specifieke zorgkosten, zoals bepaalde medicatie of hulpmiddelen.

Het belangrijkste verschil:

• Eigen risico: Het bedrag dat je eerst zelf moet betalen voor bijna alle zorgkosten die onder de basisverzekering vallen
• Eigen bijdrage: Een percentage of vast bedrag dat je per behandeling, zorgsoort of medicijn betaalt - ook wanneer je eigen risico al verbruikt is

De eigen bijdrage betaal je per behandeling, zorgsoort of medicijn. Ook wanneer je het eigen risico al verbruikt hebt, zal je de eigen bijdrage zelf moeten betalen. Het kan voorkomen dat je op de rekening van de zorgverzekeraar ziet staan dat je zowel eigen bijdrage als eigen risico moet betalen. Je betaalt altijd eerst de eigen bijdrage over de kosten en daarna wordt de rest verrekend met het openstaande eigen risico. Wil je meer weten? Lees dan onze blog over eigen bijdrage.

Rekenvoorbeeld eigen bijdrage:

Je hebt alleen het verplichte eigen risico van 385 euro en deze is nog niet verbruikt. Je ontvangt een hoortoestel van 1000 euro. Voor hoortoestellen geldt een eigen bijdrage van 25%.

25% van 1000 euro = 250 euro eigen bijdrage, die betaal je zelf
750 euro valt onder de basisverzekering.

750 (kosten) - 385 (eigen risico) = 365 euro wordt door de verzekeraar vergoed.

Je betaalt voor het hoortoestel van 1000 euro totaal 635 euro zelf.

Let op dat je het eigen risico en de eigen bijdrage niet door elkaar haalt. De eigen bijdrages staan in het vergoedingenoverzicht van je zorgverzekeraar benoemd. Daar kan je terugzien of je een bijbetaling moet doen of niet. Gaat het om zorg uit de aanvullende verzekering, dan weet je zeker dat je hiervoor geen eigen risico hoeft te betalen.

Eigen risico 18 jaar

Wanneer je 18 jaar wordt, kan je een eigen zorgverzekering afsluiten en gaat ook het eigen risico gelden. Niet alle zorg wordt standaard verzekerd door de basisverzekering. Voor kinderen onder de 18 jaar zitten onder andere de tandarts en de fysiotherapeut in de basisverzekering opgenomen. Voor volwassenen geldt dat helaas niet. Gebruik jij zorg uit de basisverzekering, dan zal je hier eigen risico voor moeten gaan betalen. In het jaar dat je 18 wordt, krijg jij een aangepast bedrag aan eigen risico.

Voorbeeld eigen risico 18-jarige:

Word je in augustus 18 jaar en je hebt een eigen risico van 385 euro. Dan wordt het eigen risico dat jaar:

385 / 12 maanden x 4 overgebleven maanden = 128,33 euro eigen risico

Wil je meer weten over de zorgverzekering als je 18 jaar wordt?

Wij hebben het uitgelegd op de pagina: zorgverzekering 18 jaar.

Veelgestelde vragen over eigen risico

Kan ik de hoogte van het eigen risico wijzigen?

Je kan de hoogte van het verplichte eigen risico van 385 euro niet aanpassen. Je kan er wel voor kiezen om boven op dit eigen risico een vrijwillig eigen risico af te sluiten.

Het maximale bedrag aan vrijwillig eigen risico is 500 euro. Totaal heb je dan een eigen risico van 885 euro (385 + 500). Door het eigen risico te verhogen, krijg je bij veel zorgverzekeraars korting op de zorgverzekering. Deze korting kan oplopen tot ruim 300 euro per jaar. Hoeveel de korting precies is verschilt per verzekeraar.

Hoe hoog is het eigen risico van een zorgverzekering?

Er geldt een verplicht eigen risico van 385 euro in 2026. Je kunt ervoor kiezen om het eigen risico te verhogen met een vrijwillig eigen risico. Daardoor krijg je korting op de zorgpremie. Hoe hoger jouw vrijwillig eigen risico, hoe lager de zorgpremie. Deze korting verschilt per zorgverzekeraar. Je kunt kiezen voor een vrijwillig eigen risico van 100 euro tot een maximum van 500 euro per jaar. Dit bedrag wordt opgeteld bij het verplicht eigen risico van 385 euro.

Geldt het eigen risico ook voor kinderen?

Nee, het eigen risico geldt niet voor kinderen tot achttien jaar.

Kan ik de hoogte van het eigen risico tussentijds wijzigen?

Je kunt je eigen risico aan het begin van ieder kalenderjaar wijzigen. Wijziging van een eigen risico gedurende een kalenderjaar is alleen mogelijk:

• als je tijdens het jaar naar een andere zorgverzekeraar overstapt (de mogelijkheden daartoe zijn echter beperkt; kijk daarvoor in je zorgpolis), of
• als je zorgverzekeraar dat toestaat (dat zal echter niet vaak het geval zijn)

Overigens kan voor een kind een eigen risico worden gekozen vanaf de maand volgend op de maand waarin het kind achttien wordt.

Wat is een eigen risico?

Het eigen risico is dat deel van gemaakte zorgkosten uit de basisverzekering die je zelf moet betalen. Het eigen risico is van toepassing op de meeste zorgkosten die door de basisverzekering vergoed worden. De hoogte ervan blijft in 2026 385 euro. Dat betekent dat je de eerste 385 euro van de zorgkosten zelf betaalt.

Mag ik rekeningen opsparen bij een restitutiepolis?

De restitutieverzekeraar regelt in zijn polis hoe en wanneer je rekeningen uiterlijk moet indienen. De wijze waarop hij je kosten vergoedt, kan hij zelf bepalen. Hij dient er echter voor te zorgen dat het eindresultaat over een kalenderjaar zo uitpakt, dat deze juridisch juist is.

Dit betekent dat de gedeclareerde kosten eerst ten laste van eventuele no-claimteruggave worden gebracht, en dan pas ten laste van het eigen risico. Deze verplichting zorgt ervoor dat mensen met een naturaverzekering niet meer of minder kosten voor eigen rekening hoeven te nemen dan mensen met een restitutieverzekering.

Kan ik zelf de hoogte van het eigen risico bepalen?

Ja, maar er geldt wel een verplicht eigen risico van 385 euro in 2026. Je kunt kiezen voor een vrijwillig eigen risico van 100 euro tot een maximum van 500 euro per jaar. Dit bedrag wordt opgeteld bij het verplicht eigen risico van 385 euro.

Hoeveel euro bedraagt het eigen risico?

Voor 2026 geldt er een verplicht eigen risico van 385 euro voor iedereen van 18 jaar en ouder. Het eigen risico geldt voor bijna alle zorg uit de basisverzekering. Uitzonderingen hierop zijn onder andere: huisartsenzorg, kraamzorg, verloskundige hulp en vergoedingen vanuit de aanvullende verzekering(en).

Blijf op de hoogte

Wil jij op de hoogte blijven van al het nieuws rondom je eigen risico of je zorgverzekering? Hou dan ons in de gaten en blijf op de hoogte van het laatste zorgnieuws. Heb je vragen of kom je er niet helemaal uit? Neem dan gerust contact met ons op. Wij zijn dagelijks bereikbaar op 020 2611 600 of via de chat.

Veelgestelde vragen over dit onderwerp