Verkiezingsuitslagen en je zorgverzekering: wat betekenen de mogelijke coalities voor jouw kosten?

Belangrijke disclaimer: Dit artikel bevat uitsluitend projecties gebaseerd op de verkiezingsuitslagen en partijprogramma’s. Hoe partijen daadwerkelijk gaan onderhandelen en welke concessies zij doen tijdens formatiegesprekken is altijd afwachten. Politieke beloftes, gemaakt vanuit het verkiezingsprogramma, kunnen tijdens onderhandelingen aanzienlijk veranderen.

De Tweede Kamerverkiezingen zijn achter de rug. D66 en PVV haalden beide 26 zetels, waarbij D66 met 29.668 stemmen won. Ze werden gevolgd door VVD (22 zetels) en GL-PvdA (20 zetels). Voor jou als verzekerde rijst de vraag: wat gaat dit betekenen voor je zorgpremie, eigen risico en dekking? We zetten de mogelijke scenario’s op een rij op basis van een aantal mogelijke coalities en de verkiezingsplannen.

Vier fictieve, maar mogelijke, coalities

Op papier zijn er vier coalities denkbaar met voldoende steun:

Formatie 1: D66 + PVV + CDA + JA21

• Tweede Kamer: 79 zetels (53%) | Eerste Kamer: 18 zetels (24%)

Formatie 2: D66 + VVD + GL-PvdA + JA21

• Tweede Kamer: 77 zetels (51%) | Eerste Kamer: 32 zetels (43%)

Formatie 3: D66 + VVD + CDA + JA21 + BBB

• Tweede Kamer: 79 zetels (53%) | Eerste Kamer: 40 zetels (53%)

Formatie 4: D66 + GL-PvdA + CDA + JA21 + BBB

• Tweede Kamer: 77 zetels (51%) | Eerste Kamer: 44 zetels (59%)

BBB kan voor een formatie belangrijk zijn: ondanks slechts 4 zetels in de Tweede Kamer heeft de partij 13 zetels in de Eerste Kamer. Het doorvoeren van wetten kan met de BBB versneld worden.

Potentiële scenario’s per formatie

Formatie 1: D66 + PVV + CDA + JA21 (politiek onhaalbaar)

Eigen risico: Volledig afgeschaft – PVV-eis
Zorgpremie: Blijft gelijk door compensatie aan verzekeraars
Tandartszorg: Volledige dekking in basispakket
Basispakket: Uitbreiding met tandarts en anticonceptie
Regionale zorg: PVV wil alle regionale ziekenhuizen behouden
Fraudeaanpak: 10 miljard terugdringen
Mantelzorg: Belastingkorting bij 8+ uur per week

Deze coalitie zou een verlaging betekenen voor je zorgkosten, met de 52 zetels van PVV en D66. Het wegvallen van het eigen risico bespaart je direct €385 per jaar. Tandartsdekking in het basispakket kan je, afhankelijk van de uitwerking, honderden euro’s per jaar schelen. PVV’s plan om zorgverzekeraars volledig te compenseren zou betekenen dat je zorgpremie niet stijgt ondanks deze uitbreidingen. De partij wil ook regionale ziekenhuizen met belangrijke afdelingen zoals intensive care en spoedeisende hulp koste wat kost behouden, wat de toegankelijkheid in je regio zou verbeteren. Dit botst echter frontaal met CDA’s plannen om juist zorg te concentreren in gespecialiseerde centra voor betere kwaliteit. Het CDA zou moeten accepteren dat hun visie op efficiënte zorgorganisatie wordt overruled door PVV’s populistische aanpak van behoud van alle voorzieningen. PVV’s ambitie om 10 miljard aan zorgfraude terug te dringen zou theoretisch ruimte kunnen maken voor deze uitgaven, maar CDA en JA21 zijn sceptisch over de haalbaarheid van dit bedrag. Politiek is deze formatie echter onhaalbaar: D66 en CDA hebben aangegeven niet met PVV te willen samenwerken.

Formatie 2: D66 + VVD + GL-PvdA + JA21 (politiek problematisch)

Eigen risico: Stapsgewijze afschaffing
Zorgpremie: Hervorming financiering – middenklasse betaalt minder
Tandartszorg: Volledige dekking door GL-PvdA-eis
Fysiotherapie: Ook volledig in basispakket
Jeugdzorg: Geen eigen bijdrage meer
Zorgwetten: Vijf wetten worden één systeem
Specialisten: Medisch specialisten in loondienst
Preventie: Brede aanpak via wijken en voeding

Dit zou het voordeligste scenario zijn voor de meeste verzekerden. GL-PvdA’s plan voor meer collectieve financiering betekent dat de middenklasse minder premie betaalt terwijl hogere inkomens meer bijdragen – een fundamentele verschuiving van het huidige systeem. De stapsgewijze afschaffing van het eigen risico, beginnend met het vrijwillige deel (€500), zou al snel merkbaar zijn in je portemonnee. Volledige dekking voor tandarts én fysiotherapie in het basispakket zou betekenen dat je aanvullende verzekering grotendeels overbodig wordt – een besparing van vaak €300-500 per jaar. D66’s plan om vijf verschillende zorgwetten samen te voegen tot één systeem zou de bureaucratie verminderen, al zorgt het eenmalig voor meer kosten door het samenvoegen. GL-PvdA’s wens om jeugdzorg zonder eigen bijdrage aan te bieden en het winstverbod in de zorg aan te scherpen past bij een meer publieke aanpak van de zorg. Het grootste struikelblok zit in de fundamenteel verschillende visies: GL-PvdA wil de staat meer controle geven over zorgfinanciering en marktwerking beperken, terwijl VVD juist gelooft in marktwerking en niet-gecontracteerde zorg wil afbouwen. JA21 zou zijn plannen voor budgetbeperking en eigen verantwoordelijkheid volledig moeten opgeven. VVD heeft bovendien expliciet aangegeven niet met GL-PvdA te willen regeren vanwege deze fundamentele meningsverschillen over de rol van de markt in de zorg.

Formatie 3: D66 + VVD + CDA + JA21 + BBB (meest realistisch)

Eigen risico: Blijft waarschijnlijk €385, mogelijk limiet per behandeling
Zorgpremie: Partijen die het eigen risico gelijk willen houden, hopen op premiestabiliteit
Tandartszorg: Blijft waarschijnlijk buiten basispakket
Basispakket: Wordt kleiner door kritische toetsing
Zorgorganisatie: Regionalisering en concentratie
Preventie: Via voedingsindustrie en mentaal welzijn
Fraudeaanpak: Strenger toezicht op aanbieders
Kostenbesparing: Boetes gemiste afspraken

Voor jou betekent dit voornamelijk het behoud van de huidige situatie. Je eigen risico blijft €385, maar D66’s voorstel voor een maximum van €150 per behandeling zou betekenen dat je bij een dure ziekenhuisbehandeling niet meer je volledige eigen risico in één keer hoeft op te hoesten. D66 is hier wel in de minderheid, dus of dit wordt doorgevoerd is onzeker. VVD zou het eigen risico gelijk willen houden zoals het nu is, om zo op termijn de premie laag te houden.

Voor tandartszorg blijf je waarschijnlijk volledig aangewezen op een aanvullende verzekering – vier van de vijf partijen zien hier niets in. Het basispakket wordt kritischer getoetst, wat betekent dat het Zorginstituut strenger gaat kijken naar de effectiviteit van behandelingen. VVD wil dat 30-40% van de huidige zorg, die volgens het Zorginstituut niet bewezen effectief is, uit het pakket verdwijnt. De partijen kunnen elkaar waarschijnlijk vinden in hun gemeenschappelijke focus op kostenbeheersing en kwaliteitsverbetering. VVD’s wens voor regionalisering (eenvoudige zorg lokaal, complexe zorg gecentreerd) sluit aan bij CDA’s plannen voor concentratie van hoog-complexe zorg in academische ziekenhuizen. JA21’s plannen voor boetes bij gemiste zorgafspraken en bekostigen op basis van zorguitkomsten passen bij de efficiëntiegedachte van alle partijen. BBB’s 13 zetels in de Eerste Kamer maken deze coalitie politiek het meest haalbaar, omdat wetsvoorstellen nog door de Eerste Kamer moeten.

Formatie 4: D66 + GL-PvdA + CDA + JA21 + BBB (progressief alternatief)

Eigen risico: Stapsgewijze afschaffing
Zorgpremie: Hervorming financieringsmodel
Tandartszorg: Volledige dekking in basispakket
Fysiotherapie: Ook volledig in basispakket
Jeugdzorg: Geen eigen bijdrage
Marktwerking: Winstverbod aangescherpt
Preventie: Brede sociale aanpak
Zorgwetten: Versimpeling tot één systeem

Dit zou het gunstigste scenario zijn voor je zorgkosten. D66 en GL-PvdA hebben hier een meerderheid in de coalitie met 46 zetels, mits ze op zorg geen concessies maken. GL-PvdA’s stapsgewijze afschaffing van het eigen risico zou beginnen met het vrijwillige deel (€500 besparing), gevolgd door het verplichte deel. De financieringshervormingen zouden betekenen dat lagere inkomens structureel minder betalen, terwijl hogere inkomens meer bijdragen. Volledige dekking voor tandartszorg én fysiotherapie in het basispakket zou je aanvullende verzekering grotendeels overbodig maken. GL-PvdA’s plan om jeugdzorg zonder eigen bijdrage aan te bieden zou gezinnen extra ontlasten. Het aanscherpen van het winstverbod in de zorg zou commerciële partijen weren, wat meer geld voor daadwerkelijke zorg zou betekenen. D66’s ambitie om vijf zorgwetten te versimpelen tot één systeem met één loket zou de toegang tot zorg verbeteren, al zou het samenvoegen complex zijn en waarschijnlijk eenmalig veel geld kosten. Dit soort operaties kosten tijd en daarmee geld. GL-PvdA wil ook een wijkgerichte aanpak voor vaccinaties landelijk uitbreiden en een grens stellen aan de wettelijke hoeveelheid suiker.

Het grootste struikelblok is dat CDA en JA21 hun kostenbeheersingsambities volledig zouden moeten loslaten. Het CDA zou moeten accepteren dat het basispakket fors wordt uitgebreid terwijl zij pleiten voor inkrimping door niet-effectieve zorg eruit te halen. JA21 zou zijn plannen voor budgetbeperking en het ongedaan maken van de eigen risico-verlaging moeten opgeven. De enige manier waarop deze partijen elkaar kunnen vinden is als BBB’s 13 zetels in de Eerste Kamer gebruikt worden om CDA en JA21 te overtuigen dat de langetermijnbesparingen door preventie en betere toegankelijkheid opwegen tegen de initiële kosten. BBB’s steun in de eerste kamer is beslissend voor het slagen van deze progressieve agenda.

Het is daarmee de niet meest logische coalitie op basis van de zorgplannen. Een kritische noot bij dit plan: er wordt de komende jaren (waarschijnlijk) ook veel geïnvesteerd in defensie en wonen. In welke mate de zorg prio krijgt, is dus af te wachten.

Wat moet je nu doen?

Voor het jaar 2026 komt er geen verandering aan voor je basispakket, eigen risico of eigen bijdrage. De formatie is nu nog bezig. Daarnaast kost het, over het algemeen, maanden voordat zorgwijzigingen worden doorgevoerd. De formatie is vooral interessant voor wat er in 2027 gaat gebeuren.

Meest waarschijnlijk scenario (Formatie 3):

• Houd rekening met over het algemeen dezelfde zorgkosten, die over jaar groeien als de zorg behoefte van Nederland groeit door bijvoorbeeld vergrijzing en inflatie
• Tandarts krijgt waarschijnlijk geen vergoeding vanuit de basisverzekering vanaf 2027.
• Let op: behandelingen kunnen uit basispakket door strenger toetsen. Dit zou weer per situatie leiden tot hogere zorgkosten.

Voordeligste scenario (Formatie 4):

• Tandartsverzekering wordt mogelijk overbodig door volledige basisdekking.
• Eigen risico gaat omlaag – overweeg aanpassingen.
• Met een laag inkomen profiteer je van lagere premies.
• Fysiotherapie ook gedekt – aanvullende verzekering minder nodig.

Praktische tips:

Voor je zorgverzekering:

• Premies 2026 zijn binnenkort bekend. Er worden geen structurele veranderingen doorgevoerd in het zorgsysteem voor aankomend jaar. Dat is te kort dag voor de politiek om nog grote plannen door te voeren, zeker nu de formatie nog in volle gang is.
• Houd rekening met mogelijke basispakket-wijzigingen in 2027. Dit is sterk afhankelijk van de formatie van de aankomende weken. Het kan flink krimpen (30-40%) of juist verruimd worden met bijvoorbeeld tandzorg of fysiotherapie.

Blijf op de hoogte:

• Een formatieproces duurt maanden. In de politiek kan nog veel veranderen. Daarnaast worden er vaak concessies gemaakt, zodat partijen elkaar kunnen vinden.
• Schrijf je in voor onze nieuwsbrief voor alle updates.

Benieuwd wat je aankomend jaar kunt besparen? 12 november worden de premies bekendgemaakt. Vanaf 13 november kun je je basisverzekering vergelijken. Uiterlijk 19 november moeten de aanvullende verzekeringen bekendgemaakt worden. Dan kun je alle zorgverzekeringen vergelijken en de beste keuze maken.

Vergeet je wel eens dat je je zorgverzekering kunt vergelijken? Schrijf je dan in voor ons PremieAlert. Je krijgt dan een berichtje wanneer de premies bekend zijn, maar ook wanneer je niet veel tijd meer hebt om je zorgverzekering af te sluiten.

Laatste update op 10 november 2025 – 17:06